Unia Europejska w odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią COVID-19 znacząco zwiększyła budżet, aby przyspieszyć wszelką modernizację, transformację cyfrową i klimatyczną oraz wzmocnić odporność państw członkowskich. Polska otrzymała z tej puli ok. 60 mld euro. Dostęp do środków początkowo utrudniał brak praworządności. Dopiero po zmianach w systemie sądowniczym w 2023 r. i konstruktywnym dialogu rządu premiera Donalda Tuska z Komisją Europejską, Rada Ministrów mogła wnioskować o wypłatę środków. Pierwsza transza 6,3 mld euro wpłynęła do Polski w grudniu 2023 r., a do kwietnia 2024 r. łączna kwota wzrosła już do 48 mld zł. Oznacza to 20% dostępnych środków, co stanowi ogromny postęp w porównaniu z zerowym napływem w czasie rządów PiS.
Ze względu na ogromne spóźnienie Polski wynikające z blokowania środków przez PiS, w celu usprawnienia wdrażania Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności- „KPO”, a także w kontekście konieczności efektywnego alokowania dodatkowej puli unijnej pożyczki, uwzględnionej w ramach rewizji KPO, celowe było wprowadzenie niezbędnych zmian w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, które są konieczne dla właściwego wykorzystania środków zrewidowanego KPO. Senat przyjął ustawę nowelizująca dotychczasowe przepisy.
Zidentyfikowane obecnie utrudnienia we wdrażaniu KPO odnoszą się głównie do inwestycji z części pożyczkowej Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, stąd proponowane zmiany koncentrują się przede wszystkim na tych kwestiach. Dodatkowo wejście w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego i zmieniającego rozporządzenie, powoduje konieczność niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do jego wykonania, co powoduje konieczność dodania nowych przepisów do uzppr, w tym m.in. definicji legalnej planu społeczno-klimatycznego, trybu jego opracowania i przyjęcia, a także zasad udzielania pomocy publicznej, wraz z delegacją do wydania rozporządzenia określającego szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania pomocy, a także podmioty udzielające tej pomocy.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej dokonało rewizji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wynegocjowano z KE m.in. zniesienie podatku od samochodów spalinowych i zastąpienie go programami wspierającymi zakup aut elektrycznych. Dodatkowo, omawiana ustawa ma na celu ułatwienie polskim firmom korzystanie z pożyczek KPO. Jednym z rozwiązań jest możliwość finansowania inwestycji w euro, co eliminuje ryzyko kursowe i zachęca do szybszego wykorzystania środków. Głównym wyzwaniem jest teraz efektywne wykorzystanie dostępnych Polsce środków, w tym przez samorządy, dlatego ustawa zakłada dalszy rozwój i uelastycznienie mechanizmów finansowania kluczowych dla Polski przedsięwzięć.
- Jestem przekonany, że ta ustawa przyczyni się nie tylko do wzrostu gospodarczego, ale również do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju. Aktywne uczestnictwo obecnego rządu w dążeniu do realizacji celów zrównoważonego rozwoju w Europie, będzie skutkowało ich osiągnieciem – uważa senator Adam Szejnfeld.
