PAMIĘTAMY, NIE ZAPOMINAMY!
ONZ, ustanawiając święto, w swojej rezolucji zaapelowała do państw członkowskich o opracowanie programów edukacyjnych, które mają uwrażliwić przyszłe pokolenia na problem Holocaustu i zapobiec tym samym aktom ludobójstwa w przyszłości. Zgromadzenie Ogólne wezwało także do przedsięwzięcia środków mobilizujących narody, aby podtrzymać pamięć i edukację na temat Holocaustu, by ten czas był dla wszystkich ludzi przestrogą przed nienawiścią, rasizmem i uprzedzeniami. Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło też kłamstwo oświęcimskie.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu przypada w rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, który w ciągu niemal 5 lat swojego istnienia pochłonął około 1,1 mln ofiar z 1,3 mln wszystkich więźniów. Około 90% z nich stanowili Żydzi z całej Europy. W obozie śmierć poniosło także ponad 70 tys. Polaków, 20 tys. Romów, 15 tys. jeńców sowieckich, a także 10–15 tys. więźniów innych narodowości.
Holokaust był zaplanowanym i konsekwentnie przeprowadzanym przez III Rzeszę procesem masowego mordowania Żydów na terenach Europy opanowanych przez Niemców. Zdecydowana większość ofiar pochodziła jednak z Polski i Europy Wschodniej. W pierwszej kolejności przygotowywano zagładę Żydów z Generalnego Gubernatorstwa obejmującego część terytorium II RP, która nie została anektowana bezpośrednio przez III Rzeszę. Zaplanowano ją szczegółowo i nazwano Akcją Reinhardt (Einsatz Reinhardt). W Bełżcu, Sobiborze i Treblince zamordowano co najmniej milion osób. 20 stycznia 1942 r. podczas konferencji w Wannsee grupa niemieckich przywódców III Rzeszy ustaliła plan „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Łączną liczbę ofiar Holokaustu szacuje się na prawie 6 mln, w tym 3 mln polskich Żydów. Jedną trzecią ofiar Holocaustu stanowiły dzieci.
Polacy stanowią największą grupę (ponad 7,1 tys. osób) wśród odznaczonych najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom – medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – przyznawanym przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem.
