Rada Ministrów podczas posiedzenia w dniu 10 września  br. przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia dokumentu strategicznego „Perspektywa uczenia się przez całe życie”, przedłożoną przez ministra edukacji narodowej. Dokument jest wynikiem prac Międzyresortowego Zespołu do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji.

Wytycza kierunki polityki, która obejmuje działania na rzecz:

• uczenia się w różnych kontekstach (formalnym, pozaformalnym i nieformalnym),
• uczenia się na wszystkich etapach życia, począwszy od najmłodszych lat do późnej starości,
• identyfikacji, oceny i potwierdzania efektów uczenia się.

Celem polityki jest zapewnienie wszystkim uczącym się możliwości podnoszenia kompetencji oraz zdobywania i potwierdzania kwalifikacji zgodnie z ich potrzebami oraz wymaganiami rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego. Chodzi też o przepływ osób między sektorami gospodarki i państwami Unii Europejskiej oraz przyczynienie się do promowania aktywności obywatelskiej i społecznej.

Problematyka uczenia się przez całe życie, dotycząca wzrostu kompetencji i kwalifikacji, mieści się w ramach realizacji Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030, wypełnia też cele wskazane w strategicznym dokumencie Unii Europejskiej Europa 2020. Współbrzmi z wszystkimi zintegrowanymi strategiami rozwoju, a przede wszystkim ze Strategią Rozwoju Kapitału Ludzkiego oraz Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego. Perspektywa… jest ważnym dokumentem programowym zapewniającym spójność działań na rzecz uczenia się przez całe życie. Określenie krajowych ram strategicznych polityki dotyczących uczenia się przez całe życie jest też jednym z warunków wykorzystania funduszy europejskich w perspektywie finansowej 2014-2020.

W toku rozwijania w UE idei uczenia się przez całe życie (ang. lifewide lifelong learning – LLL) uzgodniono ogólne zasady tej polityki, które mają zastosowanie na różnych poziomach administracji w państwach członkowskich (centralnym, regionalnym i lokalnym) oraz dla różnych organizatorów edukacji (kształcenia i szkolenia) – w ramach systemów edukacji oraz poza tymi systemami (organizatorów edukacji pozaformalnej). Do zasad tych można zaliczyć: docenianie uczenia się w różnych formach i miejscach (lifewide learning); docenianie uczenia się na każdym etapie życia (lifelong learning); powszechność – odnoszenie polityki LLL do wszystkich; ocena i potwierdzanie efektów uczenia się niezależnie od tego gdzie, jak i kiedy ono zachodziło; rozwijanie partnerstwa na rzecz uczenia się przez całe życie; postawienie osoby w centrum zainteresowania polityki; efektywne inwestowanie w uczenie się.

Cel strategiczny polityki LLL w Polsce wyznaczono na podstawie ogólnych zasad polityki LLL uzgodnionych w UE oraz specyfiki uczenia się dzieci, młodzieży i dorosłych w Polsce. Strategicznym celem Programu jest: Dzieci i młodzież dobrze przygotowane do uczenia się przez całe życie oraz osoby dorosłe poszerzające i uzupełniające swoje kompetencje i kwalifikacje odpowiednio do stojących przed nimi wyzwań w życiu zawodowym, społecznym i osobistym.

Cele operacyjne

Cel 1: Kreatywność i innowacyjność osób

W związku z wdrażaniem nowego, opartego na efektach uczenia się, podejścia do kwalifikacji, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji w Szkolnictwie Wyższym, większość programów realizowanych przez instytucje edukacji formalnej kładzie nacisk na potrzebę kształtowania kreatywności, przedsiębiorczości i innowacyjności. Warunkiem powodzenia tych zmian jest zapewnienie instytucjom edukacji formalnej dużej autonomii programowej, możliwości tworzenia własnych, dostosowanych do potrzeb otoczenia, programów kształcenia oraz prowadzenie skutecznej walidacji osiąganych efektów.

Wszystkie formy edukacji winny zagwarantować indywidualizację podejścia do osób uczących się, zróżnicowanie metod nauczania i form organizacyjnych, promować uczenie się aktywne i praktyczne, w zespołach wspólnie rozwiązujących problem i rozbudzać umiejętności komunikacyjne.

Ważne jest, aby dzięki nastawieniu na innowacje, treści kształcenia i ich łatwa dostępność odpowiadały rzeczywistym potrzebom i zainteresowaniom osób uczących się oraz zmieniającym się potrzebom rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego. Szeroki dostęp do wiedzy, a także świadoma polityka pracodawców, winny ułatwić kształtowanie postaw innowacyjnych w toku pracy i samokształcenia.

Cel 2: Przejrzysty i spójny krajowy system kwalifikacji

System ten opiera się na dobrze zdefiniowanych efektach uczenia się i ma zapewniać możliwość osiągnięcia każdego poziomu kwalifikacji różnymi ścieżkami kształcenia, szkolenia i kariery.

W polskim systemie szkolnictwa wyższego wprowadzono Krajowe Ramy Kwalifikacji, tym samym w pełni można przenosić efekty kształcenia w całym Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Potrzeba zbudowania pełnego systemu kwalifikacji wynika z pogłębiającej się integracji europejskiej, w tym swobody przepływu osób oraz dynamicznie zmieniających się oczekiwań pracodawców i wymagań społeczeństwa obywatelskiego. Do realizacji tego celu potrzebne jest rozwinięcie, na wszystkich etapach edukacji, oceniania kompetencji, które zapewni przejrzystość i wiarygodność nadawanych kwalifikacji.

Cel 3: Różnorodna i dostępna oferta form wczesnej opieki i edukacji

Dla efektywnego wsparcia rozwoju małych dzieci, w tym ich umiejętności, niezbędny jest dalszy rozwój dobrej jakości usług wczesnej opieki i edukacji w połączeniu ze wsparciem rodziców. Wsparcie to wymaga wielostronnego (międzyresortowego) podejścia, co pozwoli na poprawę warunków rozwoju najmłodszych dzieci, w tym lepsze ich przygotowanie do dalszych etapów edukacji. Jest to szczególnie ważne dla dzieci wychowywanych w niekorzystnych warunkach.

Cel 4: Kształcenie i szkolenie dopasowane do potrzeb zrównoważonej gospodarki, zmian na rynku pracy i potrzeb społecznych

Kształcenie i szkolenie zawodowe musi dobrze przygotowywać do znalezienia zatrudnienia oraz do przyszłych zmian zawodów. Drogą do tego jest stałe rozbudzanie wysokich ambicji zawodowych i rozszerzanie możliwości ich realizacji, m.in. przez ścisłe powiązanie kształcenia zawodowego z kształceniem wyższym oraz angażowanie się profesjonalistów związanych z gospodarką i społeczeństwem obywatelskim w szkołach i uczelniach, a także upowszechnienie praktyk zawodowych, rozwój poradnictwa edukacyjnego i zawodowego. W kształceniu ogólnym należy zwiększać nacisk na rozwój umiejętności praktycznych i przedsiębiorczość. Uzupełnieniem działań dotyczących kształcenia powinny być dobrej jakości szkolenia zawodowe, dające możliwość uzyskania kwalifikacji na różnych poziomach. Ważnym źródłem wiedzy winny stać się jej otwarte zasoby, powszechnie dostępne treści kształcenia, również w wersjach on-line.

Cel 5: Środowisko pracy i zaangażowania społecznego sprzyjające uczeniu się przez całe życie

Miejsce pracy i zaangażowania społecznego jest znaczącym, jednak nie dość jeszcze wykorzystywanym potencjałem uczenia się. Proponowane rozwiązania pozwolą skuteczniej identyfikować, oceniać i potwierdzać efekty takiego uczenia się. Rozwinięty zostanie system walidacji wcześniej nabytego doświadczenia zawodowego, społecznego i osobistego, jako podstawa do kontynuowania uczenia się przez całe życie.

Wdrażanie polityki LLL będzie odbywać się przez działania przewidziane w strategiach rozwoju, spójnych z ww. celami Perspektywy…. Monitorowanie realizacji tych działań – z uwzględnieniem ocen i zaleceń Unii Europejskiej przeprowadzanych w ramach monitorowania realizacji strategii Europa 2020 i europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020) – należy do zadań Międzyresortowego Zespołu do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji.

źródło: KPPO