Niepokój senatora

Od dłuższego czasu spadają dochody gmin i powiatów. Niestety, w bieżącym roku ta sytuacja radykalnie się pogorszyła, ponieważ tylko udział w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) w gminach i powiatach spadł średnio aż o ok. 40%. Budzi to poważny niepokój senatora Adama Szejnfelda, który z tych powodów zwrócił się w tej sprawie do premiera Mateusza Morawickiego.

Za spadek dochodów samorządów odpowiadają te działania rządu które m.in. wiązały się ze zmianami przepisów w podatku dochodowym PIT oraz w innych podatkach oraz opłatach, jak np. w podatku od nieruchomości, czy w opłatach za użytkowanie wieczyste. Nie bez znaczenia dla finansów samorządowych był również wzrost płacy minimalnej, reforma oświaty oraz nie w pełni zrekompensowane przez rząd podwyżki płac dla nauczycieli. Na to wszystko w tym roku nakładają się skutki spowolnienia gospodarczego związanego z epidemią COVID-19.

Niepokój senatora o stabilność finansową i możliwości wywiązywania się jednostek samorządu terytorialnego (JST) ze swoich obowiązków potwierdza m.in. badanie ankietowe przeprowadzone w Wielkopolsce przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski, którego prezesem jest Jacek Gursz, burmistrz Chodzieży.

We wspomnianym badaniu ankietowym Stowarzyszenia udział wzięło 72% gmin i 80% powiatów. Ze względu na to, że w ramach dochodów JST zasadnicze znaczenia ma odpis od podatku dochodowego od osób fizycznych – stanowi niemalże 40 % dochodów budżetowych – w analizach szczególną uwagę poświecono wielkości wpływów budżetowych samorządów w PIT. Porównano wpływy w I kwartale 2020 roku w stosunku do I kwartału 2019, a także wpływy w miesiącu kwietniu 2019r. do miesiąca kwietnia 2020r. Na tej podstawie powstał raport pt.: Dochody JST z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zebrane dane nasuwają złe wnioski. W bieżącym roku nastąpiła bowiem silna obniżka dochodów JST z tytułu udziału w podatku PIT aż o ok. 40%. Jest to groźne, tym bardziej że gminy i powiaty mają niższe wpływy również i z innych tytułów.

Mimo takiego stanu rzeczy samorząd jest jedną z tych instytucji życia publicznego, która nie została objęta kompleksowo systemowym programem wsparcia przez rząd. A to samorządy obecnie są na pierwszej linii frontu walki z skutkami epidemii. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że zasadnicza część służby zdrowa, to placówki samorządowe, ale także dlatego, że w praktyce to JST odpowiadają za wdrażanie wielu regulacji ustanawianych centralnie, np. przykład, jeśli chodzi o wsparcie dla przedsiębiorców czy zapewnienie działania oświaty lub płynności transportu publicznego – napisał senator do premiera Morawickiego oczekując jednocześnie odpowiedzi premiera nie tylko na zadane pytania, ale i prezentacji planu wsparcia gmin i powiatów w ich trudnej sytuacji.