Deregulacja na rzecz rozwoju gospodarczego jest specjalizacją posła Adama Szejnfelda, a największe zmiany prawa gospodarczego, jakie podjęto do tej pory w Polsce, były jego autorstwa. Warto tu wspomnieć choćby o uchwaleniu ustawy o odpowiedzialności urzędniczej, wprowadzeniu zasady domniemania uczciwości, kultury oświadczeń w miejsce kultury zaświadczeń, prawa zawieszania działalności gospodarczej, radykalnego ograniczenia kontroli, czy zmniejszenia kosztów zakładania spółek prawa handlowego, uchwaleniu ustawy o PPP oraz o upadłości konsumenckiej, praktykach absolwenckich, czy prawa przekształceń statusu prawnego firm, a także zasady „zero okienka” do rejestrowania działalności gospodarczej. Dzisiaj poseł Adam Szejnfeld zaproponował kolejną, rewolucyjna zmianę, tym razem polskiego prawa podatkowego (CIT, PIT, VAT) mającą na celu likwidację patologii zatorów płatniczych.
Według opinii większości przedsiębiorców działających w Polsce, a także ekspertów, ekonomistów, prawników oraz z analiz instytucji krajowych i zagranicznych wynika, że największą obecnie barierą i zagrożeniem dla rozwoju przedsiębiorczości w Polsce są zatory płatnicze. Łańcuchy zatorów są skutkiem braku realizacji świadczeń wzajemnych między kontrahentami, lub występowania znacznych opóźnień w zakresie regulowania w określonym terminie należności za dostarczane towary lub usługi. Negatywnym efektem tego patologicznego zjawiska jest kredytowanie przez przedsiębiorcę (wierzyciela) swojego nieuczciwego kontrahenta (dłużnika), ale jednocześnie także i samego państwa, bowiem mimo, że przedsiębiorca nie otrzymał jeszcze zapłaty za swoje towary lub usługi, to zmuszony jest zapłacić państwu m.in. podatek dochodowy (CIT, PIT) oraz podatek od towarów i usług (VAT). Z tych powodów dla bardzo wielu firm zatory płatnicze niosą za sobą zagrożenie utraty płynności finansowej, a w skrajnie niekorzystnych okolicznościach doprowadzają także do bankructw. W sposób szczególny możemy to zjawisko obserwować w ostatnich miesiącach w branży budowlanej, ale nie tylko. Problem dotyczy głównie małych i średnich przedsiębiorstw, ale zaczyna dotykać również i dużych firm.
W zawiązku z powyższym poseł Adam Szejnfeld przygotował na potrzeby Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej pakiet ustaw, pod nazwą „STOP PATOLOGII ZATORÓW PŁATNICZYCH”, które mają na celu likwidację zatorów. Jednocześnie, proponowane ustawy mają składać się na szerszy „PAKIET ANTYKRYZYSOWY”, w którym w przyszłości znajdą się nie tylko propozycje zmieniające ustawy podatkowe, ale również i inne dziedziny prawa, m.in. prawo pracy, czy prawo zamówień publicznych.
Zmiany zaproponowane do trzech ustaw podatkowych (CIT, PIT i VAT) mają na celu wprowadzenie prawa do obniżenia swojego obowiązku podatkowego przez przedsiębiorcę, który nie dostał zapłaty za dostarczone przez siebie towary lub usługi przy jednoczesnym obowiązku podniesienia zobowiązania podatkowego przez przedsiębiorcę, który otrzymał fakturę, ale za nią nie zapłacił. Mechanizm korekt w przypadku wszystkich trzech ustaw ma mieć zastosowanie po upływie 30 dni od terminu przewidzianego na zrealizowanie obowiązku uiszczenia należności za wystawioną fakturę. W przypadku wierzyciela (firmy, która nie otrzymała zapłaty) ma być to prawo do korekty, w przypadku dłużnika (firmy, która nie zapłaciła za fakturę) ma być to obowiązek. Przyjmując tę zasadę, spełniona zostanie idea działania przez zachęty, a nie poprzez archaiczny system zakazów, nakazów i kar, natomiast dzięki podjęciu zmian w ustawach podatkowych, a nie prawa cywilnego, nie będziemy mieli do czynienia z administracyjną ingerencją w zasadę swobody umów i stosunki cywilno-prawne. Wskazane podmioty będą więc nadal mogły zawierać umowy na dowolne okresy, ale w przypadku przekraczania okresów płatności wynoszących 30 dni nie będą mogły korzystać już z możliwości zaliczania sobie w poczet kosztów niezapłaconych faktur, jak to ma miejsce obecnie. Natomiast firmy, które nie otrzymają zapłaty za wystawione faktury nie będą miały obowiązku płacenia podatków przed otrzymaniem tychże należności.
Powyższe zasady dotyczyć mają tak podatku dochodowego od osób prawnych jak i osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług. Z chwilą obniżenia swojego obowiązku podatkowego wierzyciel będzie zobowiązany w ciągu 7 dni zawiadomić o tym fakcie Urząd Skarbowy podając jednocześnie wszystkie dane dotyczące swojego dłużnika. Ma to być swoistą sankcją wskazującą Urzędowi Skarbowemu nieuczciwego kontrahenta, ale jednocześnie informacją będącą podstawą do ewentualnej kontroli prawidłowości przebiegu omawianego procesu wzajemnych korekt.
Opisany mechanizm miałby zastosowanie także w sytuacji regulowania wzajemnych świadczeń tylko w części, natomiast nie maiłaby zastosowania w sytuacjach zbycia wierzytelności, jako nieściągalnych oraz utworzenia rezerwy na ich pokrycie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, a także w przypadku dochodzenia tych wierzytelności w postępowaniu sądowym lub przed innym organem powołanym do rozpoznawania spraw albo egzekwowania roszczeń lub przed sądem polubownym.
Proponowane przez posła Adama Szejnfelda nowe rozwiązania prawne mają na celu:
- Podniesienie płynności finansowej przedsiębiorstw oraz ograniczenie skali bankructw.
- Likwidację przymusowego kredytowania kontrahentów i państwa przez przedsiębiorcę, który nie otrzymał należnej mu zapłaty.
- Wzmocnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.
- Zabezpieczenie interesów finansowych państwa i samorządu terytorialnego.
Mimo wprowadzenia, w przypadku zatorów płatniczych, kasowej zasady rozliczeń podatkowych w miejsce zasady memoriałowej, zaproponowana symetria praw i obowiązków kontrahentów oraz zasada jednoczesnych korekt zeznań podatkowych po obu stronach podmiotów wzajemnie zobowiązanych winna wystarczająco zabezpieczyć neutralność proponowanych rozwiązań dla budżetu państwa.
Ustawa będzie służyła wzmocnieniu kondycji finansowej polskich firm, co jest szczególnie ważne w okresie kryzysu gospodarczego Europy Zachodniej oraz spowolnienia gospodarczego obserwowanego w Polsce. Zaproponowane więc przepisy mają jednocześnie zdecydowany walor działań antykryzysowych.
Marta Łasak
Dyrektor Biura Poselskiego Posła Adama Szejnfelda
