Dzisiaj już nikt nie ma wątpliwości, że bez wsparcia dla szeroko rozumianej innowacyjności nie uda się uczynić z Unii Europejskiej najbardziej dynamicznej, konkurencyjnej i opartej na wiedzy gospodarki na świecie. W Europie przeznacza się jednak znacznie mniej środków na badania i rozwój niż na przykład w Stanach Zjednoczonych i Japonii. Europejski Rynek Wewnętrzny nadal pozostaje rozdrobniony i niedostatecznie sprzyja innowacjom, a wielu młodych, zdolnych ludzi nauki przenosi się poza Europę w poszukiwaniu lepszych warunków pracy. Czy tę sytuacją poprawi unijny program Horyzont 2020, największy w historii program finansowania badań naukowych i innowacji w Europie? Czy pomoże ona także nam, Polakom i Polsce?…
Olbrzymie znaczenie dla rozwoju innowacyjności Europy, a więc i Polski, będzie miał program „Horyzont 2020”. Jego budżet oscyluje wokół 80 mld euro a realizacja rozpoczęła się już w styczniu 2014 r. Program ma na celu stworzenie spójnego systemu finansowania innowacji: od koncepcji naukowej, poprzez etap badań, aż po wdrożenie nowych rozwiązań, produktów i technologii. W ramach programu, który zastąpił trzy dotychczasowe programy – m.in. 7. Program Ramowy UE – skupiono wszystkie środki przeznaczone na finansowanie badań i rozwoju w ramach budżetu wieloletniego UE w latach 2014-2020. Program ten, realizowany w formie konkursowej na poziomie UE, będzie stanowił uzupełnienie inwestycji wspieranych przez fundusze strukturalne w poszczególnych państwach członkowskich. Ambicją programu Horyzont 2020 jest jeszcze większe niż wcześniej zachowanie równowagi pomiędzy wspieraniem nauki, zwiększaniem konkurencyjności przemysłu i rozwiązywaniem problemów społecznych. Dlatego został oparty na trzech filarach, które są tożsame z jego trzema celami strategicznymi: Doskonała baza naukowa, Przywództwo przemysłowe, Wyzwania społeczne.
Program Horyzont 2020 przewiduje szereg ułatwień dla podmiotów, które mogą starać się o przyznanie grantów. Chodzi tu przede wszystkim o uczelnie wyższe i ośrodki badawcze, jak również przedsiębiorców z sektora MŚP oraz partnerstwo publiczno-prywatne. Możliwość uzyskania finansowania w ramach programu określają programy prac publikowane na unijnym portalu dotyczącym finansowania badań. W 2014 r. na badania naukowe zostanie przeznaczonych ok. 9,3 mld euro, natomiast w 2015 r. kwota ta wzrośnie do ok. 9,9 mld euro. Warto wspomnieć tutaj także o pilotażowej procedurach, np. „szybkiej ścieżce do innowacji”, w ramach której możliwe jest uzyskanie finansowania na podstawie stale otwartego zaproszenia do składania wniosków, a czas na udzielenie dotacji nie przekracza 6 miesięcy. Co ważne, MŚP mogą liczyć w ramach tego programu na dodatkowe ułatwienia i wsparcie, m.in. konkursy na projekty planowane w latach 2014-2015 przewidują kwotę 500 mln euro przeznaczoną wyłącznie dla tego typu przedsiębiorstw, która zostanie rozdysponowana w ramach nowego instrumentu dla MŚP.
Oczywiście, program Horyzont 2020 stanowi także doskonałą szansę na wsparcie transferu technologii i poprawę innowacyjności polskiej gospodarki. Mimo iż na badania i rozwój przeznaczane jest nadal u nas tylko 0,9% polskiego budżetu, to w ostatnich latach udało się zrealizować szereg inicjatyw służących tym celom. Program Horyzont 2020 – obok trzech głównych źródeł wsparcia dla polskich przedsiębiorstw, czyli Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, Programu Operacyjnego Polska Wschodnia oraz 16 regionalnych programów operacyjnych – z pewnością zachęci polskich przedsiębiorców do podejmowania starań na rzecz uzyskania wsparcia finansowego dla innowacyjnych rozwiązań. A przecież brak pomysłowości Polakom nikt zarzucić nie może, skoro nawet sama nazwa programu „Horyzont”, wybrana spośród 1600 zgłoszeń, jest autorstwa nauczycielki z Polski i jej koleżanki z Czech.
Do dzieła więc polscy urzędnicy, do dzieła więc polscy naukowcy, do dzieła więc polscy przedsiębiorcy!
Adam Szejnfeld
Poseł do Parlamentu Europejskiego
